Diversiteit
We werken in heel diverse en afwisselende situaties. Met ouderen, jongeren, met mensen met een 'beperking', dementerenden, mensen met (een vorm van) autisme, mensen met verschillende culturele achtergronden en levensvisie's: elk individu met eigen specifieke mogelijkheden en behoeften. Alle mensen vragen om een op hen toegespitste werkwijze.
Wij proberen ons in te leven in elke situatie en te voorzien in de behoeften die er zijn. We gebruiken hiervoor onze intuïtie, gegeven ingevingen, ervaringen en onze scholing. We houden ons op de hoogte van kennis die beschikbaar is.
Over kinderen: als er (klein)kinderen betrokken zijn bij een uitvaart laten we vaak een koffer achter met kinderboeken en met informatie voor de volwassenen m.b.t. kinderen. Volwassenen vragen zich vaak af in hoeverre het goed is om kinderen te betrekken bij alles rondom de dood. Onze ervaring is dat het vooral belangrijk is kinderen er te laten zijn, niet buiten te sluiten en hen de kans geven op hun eigen niveau en in hun eigen tempo alles mee te beleven. Regelmatig zien we dan dat kinderen de volwassenen als het ware bij de hand nemen en met hun vragen en aanwezigheid een ontspannen sfeer creëren die iedereen goeddoet. Voor jonge kinderen is het aan te bevelen om een voor hen vertrouwd persoon mee te nemen tijdens de uitvaart, zodat die eventueel met het kind even iets anders kan gaan doen als het voor het kind te lang gaat duren.
In het document 'kinderen betrekken bij de uitvaart' is meer informatie te vinden.
Over het sterven van kinderen: zie 'kinderen'
Voor mensen met een beperking ('andersverstandigen' vinden wij een beter woord) hebben we verschillende boeken met pictogrammen en andere manieren om hen vertrouwd te maken met wat er gaat gebeuren. Deze laten we dan achter zodat de begeleiding daarmee kan werken, zij kennen de bewoners dus kunnen goed inschatten wat voor wie behapbaar is. Met de begeleiding bespreken we wat wijsheid is, of we doen voorstellen. In deze situaties is het belangrijk voldoende tijd te nemen om in te kunnen gaan op vragen, of op onverwachte acties.
Zo kwamen we op een rustig moment de kist naar de wooneenheid brengen waar een bewoner overleden was. De kist was op verzoek rood geschilderd, en de bekleding was erin gemaakt met een eigen dekbedovertrek. De medebewoners zaten in de huiskamer, maar in plaats van meteen met de kist naar de kamer van de overledene te gaan vroegen we de begeleiding of de bewoners misschien eerst de lege kist zouden willen bekijken. Daar was wel belangstelling voor, dus we brachten de kist naar de woonkamer, waar meteen vol bewondering en verbazing werd gereageerd op de vrolijke kist. Samen maakten we het deksel los, de bekleding werd bekeken en herkend. We dronken een kopje koffie terwijl sommige bewoners zich nog bezig hielden met de kist. Daarna vertelden we -na afstemming met de begeleiding- dat de kist nu naar de kamer gebracht zou worden zodat we hun medebewoner erin konden leggen, en dat ze daarna weer konden kijken als ze dat wilden.
Ook hier kan het goed zijn om de medebewoners te betrekken waar mogelijk, veel aanbevelingen die voor kinderen gelden, kunnen hier ook gebruikt worden. Voldoende tijd reserveren in de kerk, de aula, het crematorium of de begraafplaats is hier ook belangrijk, evenals het gegeven dat er veel rolstoelgebruikers zullen zijn.
Wanneer we te maken hebben met mensen met een stoornis in het autistisch spectrum zal het afhangen van de mate van 'stoornis' wat er wel en niet mogelijk is om hen bij alles te betrekken. Duidelijke en feitelijke informatie, zonder verhullend taalgebruik, is vaak belangrijk. Bij symboliek en rituelen is het goed te bedenken dat zij dit alleen als feitelijke handelingen zien zonder diepere betekenis. Laat hen zoveel mogelijk concrete dingen meebeleven en geef waar mogelijk ruimte aan de dingen die zij willen en kunnen doen.
Voor dementerenden gelden ook veel dingen die van toepassing zijn op kinderen. Belangrijk is dat een dementerende in alle rust kan zien dat iemand gestorven is, dat er ingegaan wordt op vragen en dat de feiten benoemd worden ook al lijken die het volgende moment weer vergeten. Betrek hen en laat hen alles meebeleven op hun niveau. Ook hier is een vertrouwd persoon belangrijk, die ook even aan de wandel kan gaan met de dementerende wanneer alles wat te veel of te druk wordt.
In alle bovenstaande situaties is het goed om foto's te hebben van de gebeurtenissen, zodat er later samen op teruggekeken kan worden.
Hier een overzicht van achtergrondinformatie per onderwerp:
Rouw bij kinderen
Kinderen betrekken bij de uitvaart
Mensen met een 'beperking'
Mensen met autisme
Aandachtspunten bij dementerenden
allesoverdedood.nl (voor mensen met een 'beperking')
Het Groen Gasthuis (huis voor dementerenden)
Overig:
Praktijk voor rouw en verlies (Maria Derksen)
Stichting
Achter de Regenboog
Achter De Regenboog, Noord
Stichting In de wolken
Ouders
on line
Stichting Komma (helpt uitbehandelde ouders gratis een blijvende herinnering na te laten aan hun kind)
www.kankerspoken.nl
Stichting Make
a Memory
Stichting
Jonge Helden
daglieve.nl
Stichting
Lieve Engeltjes
Vereniging
ouders van wiegedoodkinderen
Ouders
van een Overleden Kind (Ook)
www.kindenrouw.nl
De Levensjas (gericht op basisonderwijs)
Troost
voor tranen (jongeren uit verschillende culturen)
Grip op je
dip (voor jongeren met sombere buien)
www.rouwhulp.nl
Praktijk Speelkracht (voor o.a. rouw en verlies)
boekenlijst kinderboeken
De wereld van verschil (voor kinderen/jongeren en mensen om hen heen)
Verdere informatie 'over Lotus':
visie - werkwijze - diversiteit - iets over ons - draagsters - Schoolholm 3, Groningen - uitvaartwensen - activiteiten - links